อริยสัจ 4 : หลักธรรมอันประเสริฐ

1. ธรรมที่ควรกำหนดรู้

ทุกข์

- ขันธ์ 5

นามรูป / โลกธรรม 8 / จิต เจตสิก

2. ธรรมที่ควรละ

สมุทัย

- หลักธรรม

นิยาม 5 / วิตก 3 / กรรม (กรรม 12 ) / มิจฉาวณิชชา

นิวรณ์ 5 / ปฏิจจสมุปบาท หรือ ธรรมนิยาม

อุปทาน 4 / วัฏฏะ 3 / ปปัญจธรรม 3

3. ธรรมที่ควรบรรลุ

นิโรธ

- นิพพาน

ภาวนา 4 / วิมุตติ 5

4. ธรรมที่ควรเจริญ

มรรค

- พระสัทธรรม 3 / ปัญญาวุฒิธรรม 4 / พละ 5 / อุบาสกธรรม 5

- อปริหานิยธรรม 7 / ปาปณิกธรรม 3 / ทิฏฐธัมมิกัตถสังวัตตนิกธรรม 4

- โภคอาทิยะ 5 / อริยวัฑฒิ 5 / สาราณียธรรม 6 / ทิศพิธราชธรรม 10

- วิปัสสนาญาณ 9 / มงคล 38

ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว : กฎแห่งกรรม

อิทธิบาท 4 : การสร้างความสำเร็จในชีวิต

ไตรลักษณ์ : กฎธรรมชาติ

1. อนิจจตา – ความไม่เที่ยง

2. ทุกขตา – ความเป็นทุกข์

3. อนัตตตา – ความไม่มีตัวตน

ไตรสิกขา : หลักการพัฒนาชีวิต

1. ศีล

2. สมาธิ

3. ปัญญา

          1. ฉันทะ - ความพอใจ

          2. วิริยะ - ความพยายาม

          3. จิตตะ – เอาใจฝักใฝ่

          4. วิมังสา – หมั่นตริตรองใช้ปัญญา

สังคหวัตถุ 4 : หลักการสังคมสงเคราะห์

พรหมวิหาร 4 : หลักการอยู่ร่วมกันในสังคม

1. ทาน – การให้ เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่

    อามิสทาน – การให้วัตถุสิ่งของ

   ธรรมทาน – การให้ธรรม วิชาความรู้

2. ปิยวาจา – การเจรจาด้วยถ้อยคำที่อ่อนหวาน

3. อัตถจริยา – การบำเพ็ญประโยชน์

4. สมานัตตตา – การวางตัวให้เข้ากับผู้อื่น

1. เมตตา – ความรักใคร่ ปรารถนาให้ผู้อื่นได้รับความสุข

2. กรุณา – ความสงสารคิดช่วยให้ผู้อื่นพ้นทุกข์

3. มุทิตา – ความยินดีเมื่อผู้อื่นมีความสุข

4. อุเบกขา – การวางใจเป็นกลางเมื่อผู้อื่นเป็นสุข/ทุกข์

ขันธ์ 5 : องค์ประกอบของชีวิต

สาราณียธรรม 6 : หลักสามัคคีธรรม

1. รูป – ส่วนที่เป็นร่างกาย ประกอบด้วย

 ธาตุดิน น้ำ ลม ไฟ

2. วิญญาณ – การรับรู้ผ่านประสาทสัมผัส

3. เวทนา – ความรู้สึกที่เกิดขึ้น

4. สัญญา – การกำหนดหมายรู้

5. สังขาร – สิ่งที่ปรุงแต่งจิต

1. เมตตากายกรรม – การช่วยเหลือ การแสดงกิริยา

                           สุภาพอ่อนน้อม

2. เมตตาวจีกรรม – การช่วยอบรมสั่งสอน บอกสิ่งที่ดี

3. เมตตามโนกรรม – การตั้งจิตปรารถนาดีต่อกัน

4. สาธารณโภคี – การแบ่งปัน

5. สีลสามัญญตา – เป็นผู้มีศีลธรรม

6. ทิฏฐิสามัญญตา – มีความคิดเห็นตรงกัน

ทิศ 6 : หลักมนุษยสัมพันธ์ (หันหน้าไปทิศตะวันออก)

อบายมุข 6 : ทางแห่งความเสื่อม

1. ทิศเบื้องหน้า (บุรัตถิมทิศ) – บิดา มารดา

2. ทิศเบื้องขวา (ทักษิณทิศ) – ครู อาจารย์

3. ทิศเบื้องหลัง (ปัจฉิมทิศ) – ภรรยา สามี

4. ทิศเบื้องซ้าย (อุตดรทิศ) – มิตรสหาย

5. ทิศเบื้องบน (อุปรัมทิศ) – สมณพราหมณ์ ภิกษุ

6. ทิศเบื้องล่าง (เหฏฐิมทิศ) – ลูกจ้าง ผู้ใต้บังคับบัญชา

1. เสพสุราของมึนเมา

2. เที่ยวกลางคืน

3. เที่ยวดูการเล่น

4. เล่นการพนัน

5. คบคนชั่วเป็นมิตร

6. เกียจคร้านการงาน

หลักการสร้างตนเป็นคนดี

อิทธิบาท 4 : การสร้างความสำเร็จในชีวิต

1. มีความกตัญญูกตเวที

2. รู้จักกาลเทศะ (รู้จักเหตุ รู้จักผล รู้จักตน

   รู้จักประมาณ รู้จักกาลเวลา รู้จักสังคม รู้จักบุคคล)

3. ซื่อสัตย์สุจริต

4. ไม่เห็นแก่ตัว

1. ฉันทะ - ความพอใจ

2. วิริยะ - ความพยายาม

3. จิตตะ – เอาใจฝักใฝ่

4. วิมังสา – หมั่นตริตรองใช้ปัญญา

หลักธรรมในการปกครอง

หลักธรรมในการดำรงชีวิต

1. การให้         

2. การตั้งอยู่ในศีล 

3. การบริจาค        

4. ความซื่อตรง  

5. ความอ่อนโยน

6. ความมีตบะ (การขจัดความมัวเมามิให้ครอบงำ)

7. ความไม่โกรธ      

8. ความไม่เบียดเบียน

9. ความอดทน       

10. ความตั้งมั่นในธรรม

1. โลกธรรม 8 - ลาภกับเสื่อมลาภ ยศกับเสื่อมยศ ติเตียน

   กับสรรเสริญ สุขกับทุกข์

2. บุญกิริยาวัตถุ         

3 - การให้ทาน การรักษาศีล การภาวนา

4. ความไม่ประมาท    

5. ความเคารพ

6. การอ่อนน้อมถ่อมตน

อธิปไตย 3

( มาจาก อธิปเตยยะ = ความเป็นใหญ่)

หมายถึง อำนาจที่มีผลต่อการตัดสินใจ 3 ประการ

1. อัตตาธิปไตย หมายถึง การเอาความเห็นของตนเป็นใหญ่

2. โลกาธิปไตย หมายถึง การเอาความเห็นของคนส่วนมากเป็นใหญ่

3. ธรรมาธิปไตย หมายถึง การเอาความเห็นที่มีเหตุผลถูกต้องเป็นใหญ่

หลักธรรมในการปกครอง

หลักธรรมในการดำรงชีวิต

1. การให้         

2. การตั้งอยู่ในศีล 

3. การบริจาค        

4. ความซื่อตรง  

5. ความอ่อนโยน

6. ความมีตบะ (การขจัดความมัวเมามิให้ครอบงำ)

7. ความไม่โกรธ      

8. ความไม่เบียดเบียน

9. ความอดทน       

10. ความตั้งมั่นในธรรม

2. โลกธรรม 8 - ลาภกับเสื่อมลาภ ยศกับเสื่อมยศ ติเตียน

   กับสรรเสริญ สุขกับทุกข์

2. บุญกิริยาวัตถุ         

3 - การให้ทาน การรักษาศีล การภาวนา

4. ความไม่ประมาท    

5. ความเคารพ

6. การอ่อนน้อมถ่อมตน

หลักธรรมในการปกครอง

หลักธรรมในการดำรงชีวิต

1. การให้         

2. การตั้งอยู่ในศีล 

3. การบริจาค        

4. ความซื่อตรง  

5. ความอ่อนโยน

6. ความมีตบะ (การขจัดความมัวเมามิให้ครอบงำ)

7. ความไม่โกรธ      

8. ความไม่เบียดเบียน

9. ความอดทน       

10. ความตั้งมั่นในธรรม

3. โลกธรรม 8 - ลาภกับเสื่อมลาภ ยศกับเสื่อมยศ ติเตียน

   กับสรรเสริญ สุขกับทุกข์

2. บุญกิริยาวัตถุ         

3 - การให้ทาน การรักษาศีล การภาวนา

4. ความไม่ประมาท    

5. ความเคารพ

6. การอ่อนน้อมถ่อมตน